۱۶ آذر روزی است که جنبش دانشجویی نتیجه خون دادن در راه استقلال‌خواهی و مخالفت با استعمار را گرفت. روز پیروزی دانشجو بر استبدادی که با ریختن خون دانشجویان در دانشکده فنی دانشگاه تهران رسوا شد.
شانزدهم آذر، ریشه در مبارزه دیرپای دانشجویان متعهد علیه سلطه استکباری آمریکا داشته و این نشانگر آن است که دانشجویان فهیم در دوران ستمشاهی از هیچ تلاش و مجاهدتی فروگذار نکرده‌اند.
در تاریخ مبارزات سیاسی مردم ایران برای آزادی و دموکراسی، نام جنبش دانشجویی به عنوان جریانی تأثیرگذار به دفعات به چشم می‌خورد. در دهه اخیر نیز با آغاز حرکت اجتماعی – سیاسی جدید، دانشجویان به عنوان نیروی محرک بدنه این جنبش شناخته شده‌اند.
آنچه به نام جنبش دانشجویی ایران معروف شده بیشتر معطوف به حرکت‌هایی است که از 16 آذر 1332 آغاز شده و به تناوب تاکنون ادامه داشته است. تأثیرگذاری دانشجویان و تحصیل‌کردگان ایرانی به آغاز رواج تحصیلات عالیه در ایران و نقش آنها در امور سیاسی کشور باز می‌گردد.
به طور کلی تاریخ حرکت‌های دانشجویی در ایران را می‌توان به دوره‌های مختلف تقسیم کرد. دوره اول از مقطع زمانی نخستین اعزام دانشجویان دولتی در سال 1301 شروع می‌شود و دوره دوم هم از تأسیس دانشگاه تهران در سال 1313 تا کودتای 28 مرداد 1332 ادامه پیدا می‌کند.
در سال ۱۳۰۱ هجری شمسی، دولت وقت ایران در آخرین سال‌های سلسله قاجار حدود 60 دانشجو را برای تحصیل به آلمان اعزام کرده بود. پس از سرنگونی قاجار در سال 1307 با تصویب مجلس و تأیید رضاشاه، گروهی دانشجو متشکل از 134 نفر برای تحصیل به خارج از کشور اعزام می‌شوند.
دانشجویان اعزامی پیش از سفر طی مراسمی به کاخ سعدآباد فراخوانده شده تا رضاشاه برای آنها سخنرانی کند. رضاخان در بخشی از صحبت‌های خود خطاب به دانشجویان می‌گوید: “شما را به مملکتی اعزام می‌کنیم که جمهوری است و نظام آنها با نظام ما متفاوت است. شما نباید نظام سیاسی آنها را برای ما بیاورید، بلکه صنعت و آداب آنها را یاد بگیرید.”
شاه تصور نمی‌کرد از میان این دانشجویان، افراد سیاسی و مبارزی در آینده تربیت شوند که تأثیرات قابل توجهی در نظام سیاسی ایران بگذارند. بیش از 100 دانشجو به کشور فرانسه اعزام شدند و تنها 8 نفر سهمیه برای اعزام به کشور آلمان در نظر گرفته شده بود.
شاید رضاشاه بیش از هر کس دیگری، از حرکات دانشجویان خارج از کشور در هراس بود. به همین دلیل سفارت‌های ایران کلیه حرکت‌های دانشجویان را در اروپا زیر نظر داشتند. حکومت رضاشاه برای مهار حرکت‌های سیاسی دانشجویان از دو حربه استفاده می‌کرد. یا از طریق قطع بورسیه تحصیلی و آوردن فشار تحصیلی به دانشجو، وی را از ادامه تحصیل باز می‌داشت و یا با استفاده از روابط دیپلماتیک از دولت‌های دیگر درخواست می‌کرد دانشجوی مورد نظر را از آن کشور اخراج کنند.
پس از تأسیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ تا کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، این دوره بیست ساله مصادف است با رواج افکار مارکسیسم و انتقال این تفکرات توسط تحصیل‌کردگان ایرانی خارج از کشور به دانشگاه‌های نوپای ایران. در این دوره تقریباً جریان‌های چپ، به دلیل نبودن جریان‌های سیاسی و فکری پر قدرت دیگر، دانشگاه‌ها را تحت نفوذ خود قرار دادند و توانستند به نوعی اکثریت فعالیت‌های سیاسی و صنفی دانشجویان را تحت تأثیر قرار دهند.
البته در سال ۱۳۲۱ اولین انجمن اسلامی در دانشکده فنی تأسیس شد. انجمن اسلامی دانشجویان توسط پنج دانشجوی مذهبی و برای مقابله با جریان‌های مارکسیست و غیرمذهبی تشکیل شده بود. هنگام تأسیس دانشگاه تهران، مجلس قانون استقلال دانشگاه را نیز به تصویب می‌رساند. همین امر حکومت پهلوی را در هر دو دوره در برخورد با دانشگاه، تا حد زیادی محدود می‌کند.
رژیم پهلوی، دانشگاه تهران را نزدیک ۲۰ سال تحمل می‌کند. اما حکومت کودتا تنها اقدامی که برای مهار سیاسی دانشگاه مناسب می‌بیند، اجرای کودتایی مجزا در دانشگاه تهران است که این امر در روز 16 آذر 1332 با یورش نظامیان به دانشگاه تهران و به خاک و خون کشیدن دانشجویان، نشان می‌دهند که بیش از این نمی‌توانند استقلال دانشگاه را تحمل کنند. رژیم پهلوی پیش‌بینی نکرده بود که همین روز فصل جدیدی از مبارزات دانشجویی را رقم خواهد زد.
۱۶ آذر؛ روز دانشجو
بعد از کودتاى ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، رژیم پهلوى که توانسته بود با کمک آمریکایى‌ها بر اریکه قدرت باز گردد، درصدد برآمد تا پایه‌هاى حکومت خود را تثبیت کند اما غافل از اینکه مقاومت مردم به طور کامل از بین نرفته و ایران در اولین فرصت خشم و انزجار خویش را نسبت به حکومت کودتا نشان خواهد داد.
نیکسون، معاون رئیس جمهور آمریکا، در پائیز سال ۱۳۳۲ راهی ایران می‌شود. وی در حقیقت برای مشاهده نتیجه سرمایه‌گذارى 21 میلیون دلارى سازمان جاسوسى آمریکا (سیا) در کودتا و سرنگونى دولت مصدق به ایران سفر کرده بود.
صفاری، شهردار وقت تهران، دو هزار متر سند مالکیت به نام وی کرد و هدایای دیگر اعم از جواهرات و عتیقه‌جات به معاون رییس جمهور آمریکا اهدا شد، اما دانشجویان خواب خوش را از شاه و نیکسون گرفتند و فریادهای “مرده باد شاه” از هر سوی دانشگاه شنیده شد. تظاهرات دانشجویان دانشگاه تهران به عنوان اعتراض به ورود “دنیس‌رایت”، کاردار جدید سفارت انگلیس در ایران، از روز 14 آذر 1332 .آغاز شد
دانشجویان دانشکده‌هاى حقوق و علوم سیاسى، علوم، دندانپزشکى، فنى، پزشکى، داروسازى در دانشکده‌هاى خود تظاهرات پرشورى علیه رژیم کودتا برپا کردند. رژیم پهلوى که به خوبى از خشم ملت و خصوصاً دانشجویان نسبت به خود و آمریکا از پیش آگاه بود، با تمام قوا متوجه دانشگاه شد. روز 15 آذر تظاهرات به خارج از دانشگاه کشیده شد و ماموران انتظامى، در زد و خورد با دانشجویان، شمارى را مجروح و گروهى را دستگیر و زندانى کردند.
صبح روز ۱۶ آذر ۱۳۳۲، گارد مسلح رژیم پهلوى براى اولین بار وارد صحن دانشگاه شد تا فریاد مخالفان را در گلو خفه کند. در یکى از کلاس هاى درس دانشکده فنى، چند تن از دانشجویان در اعتراض به حضور ماموران گارد رژیم شاه در صحن دانشگاه، آنها را به مسخره مى گیرند و همین بهانه کافى بود تا گارد وارد کلاس درس شود و با ایجاد جو رعب و وحشت، محیط را براى بهره بردارى و گرفتن زهر چشم دانشجویان آماده سازند.
ماموران گارد شاهنشاهی با حمله به دانشجویان بى پناه سه تن از آنان به نام های “مصطفی بزرگ نیا”، “مهدی شریعت رضوی” و “احمد قندچی” را به شهادت مى رسانند. فردای آن روز در جو خفقان و وحشتی که رژیم ساخته بود، نیکسون وارد دانشگاه تهران شد و رژیم پهلوی در دهن کجی به خواسته های دانشجویان به وی دکتری افتخاری حقوق اهدا کرد.
حادثه ۱۶ آذر ۱۳۳۲به عنوان روز مقاومت تاریخى در تاریخ دانشگاه تهران ثبت شد. از آن پس، همه ساله به رغم کوشش رژیم پهلوی و ساواک، دانشجویان دانشگاه تهران و دیگر دانشگاه هاى سراسر ایران مراسم و تظاهراتى به یاد شهیدان آن روز برپا مى کردند.
شهید “مصطفی چمران” در رابطه با حادثه ۱۶ آذر مى گوید: “وقایع آن روز چنان در نظرم مجسم است که گویى همه را به چشم مى بینم، صداى رگبار مسلسل در گوشم طنین مى اندازد، سکوت موحش بعد از رگبار، بدنم را مى لرزاند، آه بلند و ناله جانگداز مجروحین را در میان این سکوت دردناک مى شنوم. دانشکده فنى خون آلود را در آن روز و روزهاى بعد به راى العین مى بینم… .”
۱۶ آذر روز پیروزی دانشجوست. روز دانشجوی مستقل ایرانی است. روزی که باید از آن آموخت استقلال و حفظ کرامت انسانی و کشور هزینه دارد و دانشجو عاشقانه هزینه آن را پرداخت می کند.
منبع: مهر
اخبار منتخب بانکی دات آی آر:
=================
- فراخوان هوندا برای رفع نقص خودروهایش + عکس
- بررسی امنیت خدمات بانکداری همراه
- بیمه عمر ؛ آری یا نه – بخش دوم
- گزارش تصویری/ آخرین بقایای صنعت در حال موت
- گزارش تصویری/ عجیب ترین ماشین خریدهای دنیا
- داستان موفقیت لیپتون: ثروتی به رنگ چای
- تعداد کاراکترهای استتوس فیس بوک محدود شد
- گزارش تصویری/ پلی زیر سطح آب!
- هشدارهای بانک مرکزی توخالی از آب درآمد
- تحقیر جوانان ایرانی توسط بانک ملت
- ۱۲ نکته جالب درباره مک دونالد + عکس
- محبوبترین شخصیت های فیس بوکی + عکس
- بیمه عمر ؛ آری یا نه – بخش اول
- حاشیه های نشست مطبوعاتی اژه ای ادامه دارد
- خطرات خرید از تلفنبانک+سارقان با پولتان چه می کنند؟
- چطور دخل و خرجمان را مدیریت کنیم؟
- چند حقیقت جالب درباره آی کیو
- ایران ایر با ابتکار خود تحریم ها را در قلب انگلیس دور می زند
- گردشگری/ جادوی طبیعت را اینجا ببینید
- سیستم هایی که پته شما را روی آب می ریزند!
- گزارش تصویری/ زنان کنگویی که در معادن طلا کار می کنند
- طنز/چوب حراج به کریستیانو رونالدو و…
- روضه خوان های میلیونر که از امام حسین می خوانند
- گزارش تصویری/ انبار آمازون مهیای سرویس دهی به مشتریان
- شرایط اقتصادی خوبی ندارم ؛ چه کنم ؟
- شغلی که درآمد میلیونی دارد!
- ابهامات و خطرات خدمت جدید همراه اول !
- گزارش تصویری/ دنج ترین مناطق دنیا به روایت گوگل استریت ویو
- رتبه بندی صادرات در جهان اعلام شد ؛ ایران رتبه ۲۳
- گزارش تصویری/ رونق کسب و کار نوازندگان هندی در فصل عروسی
- حکایت های خواندنی از آزمونهای ۴ آذر
- ۷ نکته جالب درباره فیس بوک که نمی دانید + عکس
- تصویری/ ۵۷۸ روز نجنگیدیم که اینطوری بشه!
- ۱۰نکته کلیدی برای کسانی که کمتر به بانک می روند
- وقتی از سر بازت می کنند + راه های مقابله
- سایت گوگل موزیک راه اندازی شد + عکس
- ماهم حقوق مادام العمر می خواهیم
- بخشنامه بانک مرکزی برای مسدود کردن برخی حسابهای بانکی
- ۹ روش برای داشتن حافظه بهتر
- تصویری/ برای اینکه باور کنی شکست پل پیروزیست
- وال استریتی ها به منزل شهردار رسیدند + عکس
- عجیب ترین اماکن زیرزمینی دنیا
- همه چیز در خصوص حقوق مادام العمر سیاسیون
- چهار قدم برای متمایز شدن از رقیبان
- کن,بهشتی همین نزدیکی ها
- پول پلاستیکی هم آمد!
- ۵ اختراع مهم قرن بیستم + عکس
- اعضای جدید هیات مدیره بانک سامان معرفی شدند
- با این پسوردها،هک میشوید!
- اندازه کوچکترین خودروی جهان چقدر است؟
- ۴ روش ساده برای احترام به کارمندان
- فرمول کوکاکولا بعد از ۱۲۵سال لو رفت!
- ساختمانی که پارکینگش روبروی اتاقتان است!
- نظام سرمایه داری را چقدر می شناسید؟
- چگونه در یک عکس،فایل هایمان را مخفی کنیم؟
- گزارش تصویری/ با عجایب هفت‌گانه طبیعی زمین آشنا شوید
- دستگاه های پخش موسیقی از فونوگراف تا آی پاد + عکس
- آرتور لوینسون، رئیس اپل شد
- چطور از افسردگی روزهای تعطیل فرارکنیم
- گزارش تصویری/ خانه هایی با طعم زنجبیل
