یادداشت/ اسکناس نو شب عید، ضرورت یا سنت؟

به نوروز که نزدیک می شویم، در میان تب و تاب خریدها و رفت و آمدهای نوروزی, بازار سنتی عیدی گرفتن و عیدی دادن دوباره داغ می شود و هر کس بر حسب سن و سال خود از گردش مالی بسیار زیاد این ایام خاص بهره می برد یا می رساند.

شاید نوستالژی ترانه فرهاد تا سال های سال نیز در این مرز و بوم ماندگار باشد تا نوه های ما هم بوی نوروز را با اسکناس تانخورده لای کتاب استشمام و احساس کنند، اما واقعیت این است که حفظ این سنت بار مالی بسیار زیادی برای نظام اقتصادی کشور دارد و هزینه های مستقیم و غیر مستقیم مترتب بر آن می تواند فشار غیر ضروری بر بانک های کشور وارد کند.

در خبرها آمده بود که بانک مرکزی توزیع ۳۵ میلیارد تومان اسکناس نو را از طریق ۳ بانک ملی, اقتصاد نوین و کارآفرین به منظور تامین نیاز عمومی به اسکناس نو آغاز خواهد کرد.

اما پرسش اینجاست در حالی که ۳ بانک یاد شده به همراه سایر بانک های کشور در میان محصولات خود انواع روش های پرداخت الکترونیکی از جمله کارت های هدیه, بن کارت و…را عرضه می کنند چرا بانک مرکزی به جای استفاده از ظرفیت بسیار زیاد بانک ها برای ایجاد گرایش عمومی به سوی استفاده از کارت های هدیه قصد دارد میلیاردها تومان هزینه مستقیم و غیر مستقیم را برای توزیع اسکناس صرف کند.

ضرورت این مساله را از ابعاد مختلفی می توان مورد تحلیل و ارزیابی قرار داد. شاید مهمترین وجه این مساله، مقوله فرهنگی حذف اسکناس از روندهای مالی روزمره مردم باشد حتی اگر این تراکنش مالی به دلیل یک دوره زمانی خاص مانند نوروز باشد که در این دوره مردم بر حسب یک سنت قدیمی عادت دارند عیدی های خود را با اسکناس نو به عزیزانشان بدهند اما ناگفته پیداست که شیوه کار بسیار اشتباه است.

از منظر دیگر مقوله خروج ۳۵ میلیارد تومان اسکناس نو که می توان حدس زد عمده آن به عنوان عیدی استفاده می شود و قطعاً میلیارد ها تومان اسکناس قدیمی تر برای مخارج روزمره تعطیلات نوروز عاملی مهم برای افزایش نقدینگی است که پس از تعطیلات نروروز شاهد طرح ها و تبلیغات گسترده بانک ها برای باز پس گیری نقدینگی به سوی سیستم بانکی خواهیم بود که خود این جریان رفت و برگشت پول نیز هزینه های بسیاری را بر بانک ها تحمیل می کند ضمن اینکه نباید فرسودگی اسکناس ها را از ذهن دور کرد.

شاید بهتر این بود که بانک مرکزی با هماهنگی بانک ها تمامی ظرفیت های آنها را در حوزه فرهنگی, آموزشی, تبلیغاتی و اجرایی یک سویه می کرد تا با یک کار ملی و عمومی شرایط به سویی پیش می رفت تا مردم خرید و اهدا کارت های هدیه را بر استفاده از اسکناس های نو ترجیح دهند.

فرنود حسنی

دبیر اجرایی کنفرانس ملی بانکداری الکترونیک