بازار سیاه چیست ومعایب آن کدام است ؟

بازار سیاه ( Black Market ) یا اقتصاد زیرزمینی( underground Economy ) بخشی از اقتصاد است که مبادلات کالا و خدمات بدون اطلاع دولت در آن اتفاق می افتد و زمانی که قیمت حداکثر یا حداقل (عموماً توسط دولت) تثبیت شده است، تشکیل می شود.

بنابراین به طور مثال اگر حکومت قیمت ماکزیمم یک کالا را مشخص کرده باشد، منجر به فروش با قیمت بالاتر در بازار سیاه می شود. معمول ترین بازارهای سیاه در کشور ما، بازار سیاه سکه، بنزین، دارو، بلیط مسابقات فوتبال و… می باشد.

به دلیل غیرقانونی و زیر زمینی بودن بازار سیاه هیچ ضمانتی برای کیفیت کالا و خدمات وجود ندارد فروش سالیانه چندین محموله داروی تاریخ مصرف گذشته درخیابان ناصر خسرو تهران که حتی موجب تشدید بیماری خریداران شده نمونه بارز مشکلات موجود در گسترش بازار سیاه است.

همانطور که از نام بازار سیاه برمی آید معمولا این بازار برای کالاهایی که عرضه آنها کمتر از تقاضایشان است و یا به صورت انحصاری تولید و وارد می شوند بیشتر شایع می شود.

معایب وجود بازار سیاه
فعالیت های اقتصادی که در هیچ جا ثبت نمی شوند مشکلات متعددی را برای دولت می تواند به وجود آورد. برخی از این معایب از این قرار است:
•    دشوار شدن محاسبه ( تولید ناخالص ملی ) GDP و سطح استاندارد زندگی
•    دشوار بودن برقراری استانداردها
•    وابسته بودن این بازار به جرایم و قاچاق
•    کاهش درآمدهای مالیاتی
•    عدم تعادل ( بنگاه ها از عدم پرداخت مالیات سود می برند )
•    افزایش قیمت ها و آسیب دیدن قشر فقیر

اندازه بازار سیاه
اندازه بازار سیاه در کشورهای مختلف متفاوت می باشد و به عوامل مختلفی وابسته است :

• پیشرفته بودن اقتصاد: کشورهای در حال توسعه معمولا بازار سیاه بزرگتری دارند و بخشی از آن به وجود واسطه گری های اقتصادی که خارج از کنترل دولت است برمی گردد.
• درجه نفوذ پلیس و مافیا : هر چقدر پلیس از نفوذ و کنترل بالاتری برخوردار باشد امکان ایجاد بازار سیاه کمتر می شود.

اندازه بازار سیاه در برخی از کشورها

•    بریتانیا 7% از GDP
•    آمریکا 8% از GDP
•    ایتالیا 30%
•    روسیه 40-50%
•    آفریقا 50-60%
•    چین 20%
•    ژاپن 6%

حوریا حبیبی