بانکی دات آی آر: محبوبه محمدی- از زمانی که بحث کلید خوردن حذف یارانه ثروتمندان مطرح شده این سوال وجود دارد که مبنای قرار دادن رقم ۲میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برای حذف یارانه ثروتمندان چیست؟ آیا فقط درآمد سرپرست خانوار درنظر گرفته می‌شود یا کل رقم درآمدی که یک خانواده دارد؟
دکتر مرتضی عزتی عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس و پژوهشکده اقتصاد در گفت و گو با خبرنگار بانکی دات آی آر در این باره گفت: این که برچه مبنایی رقم ۲میلیون ۵۰۰هزار تومان به عنوان معیار قرار داده شده را باید از دولت که این رقم را تعیین کرده است، پرسید. دولت اشاره کرده است اگر خانواری این مبلغ درآمد را داشته باشد، یارانه آن ها حذف می شود. در فرم هایی هم که مردم برای ثبت نام یارانه پر کرده اند، ظاهرا درآمد خانوار پرسیده شده نه فقط میزان حقوق سرپرست خانوار.
دولت برای شناسایی ثروتمندان ابزاری قوی در اختیار ندارد
این استاد دانشگاه با بیان این که در حال حاضر دولت برای شناسایی خانواده های با درآمد بیش از ۲میلیون و پانصدهزار تومان، ابزاری قوی در اختیار ندارد، تصریح کرد: تا جایی که من اطلاع دارم ابزار دولت همین اطلاعاتی است که از طریق فرم‌های درخواست یارانه ثبت شده است که آن هم از دقت کافی برخوردار نیست و فقط امکان بررسی دقیق درآمد کارمندان دولت و حقوق بگیران از روی مبلغ حقوقشان وجود دارد.
از ابتدای امر هم نمی توانستیم بگوییم که یارانه هدفمند است
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر این که چرا از ابتدای اجرایی شدن بحث هدفمندی یارانه ها با وجود بالا رفتن قیمت حامل‌های انرژی و نرخ تورم، مبلغ یارانه نقدی پرداختی هیچ تغییری نکرده است و آیا در این حالت می‌توان گفت که یارانه واقعا هدفمند است یانه؟ گفت: از ابتدای امر هم نمی توانستیم بگوییم که یارانه هدفمند است. واژه هدفمند بار معنایی دارد، به این معنا که ما یک هدفی را از پیش تعیین می کنیم، مثلا تعیین کنیم که می خواهیم از هدفمندی یارانه ها به این مقصود خاص برسیم سپس تصمیم بگیریم که نحوه پرداخت آن به چه صورتی باشد و به چه کسانی پرداخت شود و به چه کسانی پرداخت نشود، درواقع ما از ابتدا هدفی را برای کار خود تعیین می کنیم و چنانچه به لحاظ علمی اثبات شود که با یک ابزار و شیوه خاص می توان به آن هدف معین رسید، آن را وضع می کنیم. ولی در این برنامه تنها ظاهر قضیه، هدفمند شدن یارانه‌ها بوده است و نام طرح، هدفمندی یارانه‌ها قرار داده شده است ولی درواقع یارانه به صورت هدفمند پرداخت نشده است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: از اساس هم قراری مبنی بر تغییر رقم یارانه با یک هدف خاصی نبوده است. برداشت شخصی من این است که پرداخت نقدی یارانه ها با یک نگاه سیاسی همراه بوده است نه با یک نگاه اقتصادی، سپس احساس شده که با همین مبلغ هدف مورد نظر تحقق یافته است و هنگامی هم که ارزش پول کاهش پیدا کرد، تغییری در آن حاصل نشد زیرا اهداف مورد نظر حاصل شده بود و در مرحله دوم برای این که در آن زمان بیش از آن چه که مد نظر بود پرداخت شده و همانطور که اشاره کردم اهداف سیاسی در این مساله دخیل بود، به تناسب آن چه که در قانون مطرح شده بود همچنان رقم یارانه نقدی اضافه بود و امکان کم شدن آن هم وجود نداشت و آرام آرام و به صورت خودبه خودی با افزایش نرخ تورم و کاهش ارزش پولی به طور نسبی سهم این رقم از کل درآمد ناشی از حذف یارانه ها کم شد تا بخشی از سهم باقی بماند و به بخش های دیگری که در قانون ذکر شده تعلق بگیرد.
ارزیابی وضعیت فعلی هدفمندی یارانه ها نسبت به سال های ابتدایی
این کارشناس مسایل اقتصادی در پایان در ارزیابی وضعیت فعلی هدفمندی یارانه ها نسبت به سال های ابتدایی اجرایی شدن این طرح بیان کرد: درحال حاضر وضعیت هدفمندی یارانه ها با توجه به آن چه که در قانون ذکر شده بهتر از سالهای ابتدایی اجرایی شدن طرح هدفمندی است اما به طور کلی هنوز هم ایرادات زیادی به این طرح وارد است. در قانون ذکر نشده که همه درآمد ناشی از حذف یارانه ها به صورت نقدی به مردم پرداخت شود، بلکه باید بخشی از آن صرف تامین اجتماعی و بخشی هم برای کمک به تولید هزینه شود. در حالی که مبلغی که در ابتدا پرداخت می شد نه تنها درآمد حاصل از حذف یارانه کفاف آن را نمی داد بلکه جلوی اجرای سایر بندهای قانون را هم می گرفت. ولی در حال حاضر حداقل بخشی از آن برای تعلق به تامین اجتماعی و بخش تولید باقی می ماند. به طور کلی می توان گفت مبحث یارانه ها از ابتدا هدفمند نبوده و هنوز هم نتوانسته اند آن را به سمت هدفمندی پیش ببرند.
► وضعیت طلا، سکه، ارز، بورس در پایان وقت اداری دوشنبه ۴ اسفند ۹۳
توفان فکری بهتری داشته باشید! ◄
