بانکی دات آی آر: سهم زنان در کارآفرینی باوجود میل بالای کارآفرینی در آنها به‌دلیل برخی از محدودیت‌های اجتماعی کم است که البته این محدودیت‌ها مختص کشور ما نیست و براساس آمارهای جهانی در اکثر کشورهای دنیا مردها سهم بیشتری دارند به‌طوری که در یکی از گزارش‌های جهانی کارآفرینی تعداد مردهای کارآفرین 50 درصد بیشتر از زنان بوده است. در ایران نیز سهم زنان در کارآفرینی براساس مطالعات سال‌های ۸۴ تا ۹۳، حدود 6.2 درصد ذکر شده است.
تمایل بالای کارآفرینی در زنان
درحالی که سهم زنان در اشتغال کشور نسبت به مردان در حال حاضر بسیار ناچیز است، با این وجود برخی مطالعات نشان می‌دهند از نظر برخی کارشناسان چند ویژگی شاخص در زنان منجر خواهد شد که تا 10 سال آینده شاهد حضور پررنگ‌تر زنان در کشور باشیم به‌گونه‌ای که حتی این حضور آنقدر پررنگ شود که به خانه‌دار شدن مردها منتهی خواهد شد. این ویژگی‌ها عبارت است از: میل بالای زنان به کارآفرینی نسبت به مردان، تمایل مردان به کارهای دسته‌جمعی و تیمی، میل بالای زنان به خلاقیت و نوآوری، انضباط کاری و وجدان کاری.
بالا رفتن نسبت زنان تحصیلکرده به مردها
علاوه بر این پر شدن کرسی‌های دانشگاهی طی سال‌های اخیر توسط زنان خود نشانه مثبتی بر بهتر شدن وضعیت شغلی زنان در آینده نزدیک است به‌طوری که طبق بررسی‌ها زنان 60 درصد ورودی‌های دانشگاه‌ها را تشکیل می‌دهند و جمعیت فارغ‌التحصیلان دانشگاهی زن نسبت به مردها بیشتر است. زنان اکنون در گروه‌های عمده شغلی اعم از متخصصان، قانون‌گذاران، مقامات عالیرتبه، مدیران، تکنسین‌ها و دستیاران حتی نسبت به مردها سهم بیشتری دارند که خود نشان از تغییر کیفیت اشتغال زنان و آمادگی آنها برای ورود به مشاغل تخصصی به‌ویژه بحث‌های مدیریتی دارد.
مسئولیت‌پذیری زنان
به گفته کارشناسان افزایش تعداد زنان سرپرست خانوار و مسئولیت‌پذیری بالای زنان در تامین معاش خانواده نسبت به مردها نیز که طی دهه‌های اخیر بیشتر شده است، عامل مهمی خواهد بود که افزایش آمار اشتغال کشور را به نفع زنان کند. با این وجود زنان در محیط کار همواره نگرانی‌ها و تنش بیشتری را تجربه می‌کنند که البته به دلیل مسئولیت‌های متفاوت آنها در امر خانه‌داری، همسرداری، بچه‌داری، مسائل اجتماعی و مربوط به محیط کار و ترس از خطرات اجتماعی و... است. همچنین زنان شاهد تبعیض‌های قانونی و حقوقی بیشتری از سوی جامعه هستند که نمونه آن، دستمزدهای پایین آنها نسبت به مردها، تبعیض گذاشتن بین آنها با مردها در استخدام‌ها به‌ویژه استخدام‌های دولتی و... است. بنابراین به‌نظر می‌رسد زنان توانسته‌اند باوجود درگیری‌ها و محدودیت‌های متعددی که دارند، توانمندی‌های بالای خود را به اثبات برسانند.
ضرورت ایجاد تعادل جنسیتی در محیط کار
حال مساله این است: درصورت پررنگ شدن حضور زنان در بحث اشتغال و کسب‌وکارها چه کمکی به اقتصاد کشورخواهد شد؟ در حال حاضر تا چه اندازه از مشکلات اقتصادی ناشی از عدم تعادل جنسیتی در محیط کار است؟ آیا پیشی گرفتن تعداد زنان نسبت به مردها در محیط کار اتفاق مثبتی قلمداد خواهد شد؟ در غیر این صورت چه خطرات و آثار منفی‌ای برای زنان و اقتصاد کشور برجای خواهد گذاشت؟
به اعتقاد برخی از کارشناسان افزایش حضور زنان در محیط کار نباید به قیمت حاشیه‌نشین شدن مردها و فاصله گرفتن آنها از محیط کار مسئولیت‌های خود باشد چراکه در این صورت زن با بار زیادی از تکالیف مواجه شده که برای انجام آنها زندگی را بر خود دشوار می‌کند و این موضوع با روحیه زن منافات دارد و حتی شاید منجر به کوتاهی زنان در برخی از مسئولیت‌های اجتماعی آنها شود و از طرفی این موضوع منجر به تنبل بارآوردن مردها و کوتاهی آنها در مسئولیت‌های اقتصادی می‌شود.
ایجاد برابری با تعهدپذیری به مسئولیت‌ها
فاطمه سادات غفوریان، فعال اقتصادی و مدیر یک مرکز کارآفرینی در رابطه با بحث اشتغال زنان و مسائل مربوط به آن می‌گوید: افزایش مسئولیت‌پذیری خانم‌ها نسبت به مردها در محیط کاری گرچه از نظر کاری امری مثبت تلقی می‌شود اما به‌لحاظ اجتماعی نه. به‌نظر من اساس این موضوع که درآمد یک خانواده باید بر عهده مرد باشد، نباید به‌هم بخورد یا اینکه نباید شرایط به‌گونه‌ای پیش برود که درآمد زن از مرد در یک خانواده بیشتر باشد اما در محیط کاری این تساوی و تعادل ضروری است یعنی مرد و زن باید در اقتصاد کشور سهم و حقوق و مزایای برابری داشته باشند. از سوی دیگر لازم است بدانیم قطعا توانمندی خانم‌ها در محیط کار بستگی به آرامشی است که آنها در خانه دارند که در صورتی که این آرامش در نتیجه افزایش فشارهای اقتصادی بر زنان یا افزایش تکالیف اقتصادی به‌هم بخورد، این توانمندی میسر نخواهد شد.
افزایش زنان در مشاغل پایین‌دستی
وی با اشاره به افزایش تعداد خانم‌ها در مشاغل فاقد مهارت و سطح پایین در هرم شغلی کشور، می‌گوید: افزایش تعداد فارغ‌التحصیلان زن در کشور خود نشان از این دارد که تعداد زنان برای حضور در بازار کار افزایش یافته و حتی در آینده شاهد پیشی گرفتن زنان شاغل از مردها در کشور باشیم اما با این وجود در حال حاضر نیز تعداد زنان در برخی از مشاغل که فاقد مهارت است، افزایش پیدا کرده است و برعکس حوزه‌های فنی‌تر و نیازمند به مهارت بیشتر یا سطوح بالاتر شغلی در قبضه مردهاست. این موضوع البته جدا از محدودیت‌هایی که مردها برای زنان در ورود آنها به حوزه‌های مدیریتی و مشاغل حرفه‌ای ایجاد کرده‌اند، به توقع کم زنان و انتظارات پایین آنها برمی‌گردد. بنابراین درحالی که مردها به خود اعتماد بیشتری نسبت به زنان در پیشبرد امور اقتصادی دارند، زنان فاقد این اعتماد هستند.
حمایت از طرح اشتغال و کارآفرینی زنان
براساس آمارهای سال گذشته 64 درصد خروجی دانشگاه‌ها در سطح کشور را زنان تشکیل می‌دهند. با این وجود بیکاری زنان دوبرابر بیکاری مردها در کشور است و درحالی که حضور زنان در اقتصاد منجر به افزایش درآمد سرانه و سطح رفاه خانوارها می‌شود زنان به اندازه کافی در اقتصاد ایران فعال نبوده‌اند. به گفته مسئولان بخش اعظمی از GDP کشور مستلزم حضور اثربخش و پررنگ زنان ایرانی است، از این‌رو نرخ مشارکت زنان در بخش‌های اقتصادی باید به‌گونه‌ای بالا برود که به ایجاد تعادل منجر شود. از جمله پیشنهاداتی که تاکنون از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت برای نقش‌آفرینی هرچه بیشتر زنان در حوزه صنعت و معدن پیشنهاد شده، ایجاد صندوق حمایت از توسعه کارآفرینی زنان است که با توسعه آن می‌توان دوران جدید اقتصاد ایران را به سمت بهبود پیش برده و اقتصاد را شکوفا کرد. بنابراین به اعتقاد کارشناسان برای ایجاد تعادل جنسیتی در بنگاه‌ها که خود منجر به افزایش میزان برندگرایی و نوگرایی می‌شود، لازم است در حوزه ترویج کارآفرینی فرهنگ‌سازی کرده و در توسعه کارآفرینی زنان نیز به قانونی شدن بسته جامع اشتغال و کارآفرینی زنان بپردازیم تا با این کار حضور زنان در بازار کار به رسمیت شناخته شود.
منبع: کسب و کار
► بانکی: پیشخوان روزنامه های اقتصادی دوشنبه 31 خرداد 95
امیدی کوچک به اصلاح: تعیین سقف ۱۰میلیونی برای حقوق‌ها ◄
