نظامهاي پرداخت الکترونیکی( قسمت چهارم)

بانکی دات آی آر: هدف اصلی که در تجارت الکترونیکی مد نظر است، طراحی نظامهاي پرداخت الکترونیکی است به طوریکه بدون وجود چنین نظامهایی به کار گیري تجارت الکترونیکی یا به عبارتی جاري شدن شیوه مبادلات جدید در دنیاي مبادلات با مشکل جدي مواجه شد. از طرفی تحقق نظام بانکداري الکترونیک نیاز به ابزارهاي مخصوص به خود براي مبادله دارد به طوریکه بدون به کار گیري آنها نظام بانکداري الکترونیک با مشکل بزرگی مواجه خواهد شد، چرا که بدون سیستم نقل و انتقال سریع، دقیق و مطمئن وجوه و اسناد ، بانکداري الکترونیک امکان اجرا شدن نخواهد داشت.

نظامهاي مبتنی بر چک الکترونیکی
امروزه نظامهاي مبتنی بر چک کاغذي در جهان به دلیل هزینه بالاي مبادله و تهیه آن در حال منسوخ شدن است واز نظام مشابهی در قالب چکهاي الکترونیکی بهره می شود.این نوع چکها، امکان وصول و دریافت را به طور الکترونیکی به دارنده چک می دهد. از طریق این نظام، بانکها با دریافت درخواست صادر کننده چک، وجه آن را به حساب صاحب چک
واریز می کنند.
سیستمهاي الکترونیکیFSTC و MANDATE نمونه هایی از سیستمهای چک الکترونیکی هستند.از این سیستمها بیشتر در کشورهاي اروپایی و آمریکایی،  در نظام مبادلات پولی و مالی استفاده می شود. امروزه نمونه هایی از این نظام در کشورهاي آسیایی هم به کار گرفته می شود.
نمونه هاي سیستمهاي چک الکترونیکی
همانطورکه اشاره شد، دو نمونه معروف از سیستمهاي چک الکترونیکی در اروپا و آمریکا به کار برده می شود:
نمونه اول)سیستم FSTC آمریکا
نمونه دوم)سیستم چک الکترونیکی MANDATE

نمونه اول)سیستم FSTC آمریکا
این سیستم نام اختصاری "کنسرسیوم فنآوری خدمات مالی" است، که حاصل تلاش مشترك بین 15 بانک، نهاد دولتی، فروشنگان فن آوري و سازمانهای تجارتی الکترونیکی درسراسر دنیاست، و دربرگیرنده ی بانک آمریکایی سیـِریتـو  خدمات حسابداري و مالی، خدمات مالی خزانه دولتی و آی.بی.ام (موسسه ی با نام ماشینهای تجارت بین الملل) میباشد.
چک الکترونیکی مذکور نقش مهم و ارزنده اي در توسعه شیوه هاي پرداخت در تجارت الکترونیکی کشور آمریکا بازی می کند و تنها سازوکار پرداخت الکترونیکی تصدیق شده خزانه داري ایالات متحده براي پرداخت هاي الکترونیکی است که امروزه حتی در پرداختهاي خود خزانه نیز بکار میرود.
این نوع چک به واسطه وجود سیستم FSML (زبان نشانه گذاری خدمات مالی) و امضای دیجیتال در زمره ایمن ترین ابزاهاي پرداخت  ابداع شده تا کنون هستند که از روشهای امنیتی، هویت شناسی، رمزنگاري، زیرساختهای کلیدی عمومی، امضاي دیجیتال، مراجع
گواهی و تشخیص، بهره می گیرند. این نوع سیستم به بانکها قدرت تصدیق و پردازش خودکار و به کاربران چک الکترونیکی و توان حفاظتی بیشتردر برابر تقلب می دهد.
بانکهاي امروزي بررسیهاي دقیقی روي چکهاي کاغذي براي تعیین اصلی یا تکراري بودن آنها انجام می دهند، اما این موضوع در مورد چکهاي الکترونیکی کاملاٌ به طوري جدي عمل می شود به طوریکه قابلیتهاي قوي تري براي پیشگیری و شناسایی تکراري، جعلی و یا تقلبی بودن آنها ارائه می دهد.در نتیجه امروزه این چکها اغلب دامنه جعلی بودن پایینی در مقایسه با چکهاي کاغذي دارند و همچنین هزینه شناسایی جعلی بودن آنها در مقایسه با هزینه شناسایی چکهای کاغذي بسیار پایین است.
سرورهاي چک الکترونیکی بانک همیشه پایگاه داده مستقلی از کلید هاي عمومی امضاء کنندگان بانک نگه می دارند، بطوریکه آنها همیشه آخرین روابط کلیدها با حسابها و امضاء کنندگان را می دانند و در چنین شرایطی امکان جعل چکهای بانکی در این سیستم به حداقل می رسد.

نمونه دوم)سیستم چک الکترونیکی MANDATE  اروپا
اساس این پروژه تحت برنامه ECTEDIS در سال 1994 و براي انتقال الکترونیکی اسناد است. در این برنامه شرکت دانمارکی Cryptomatic با استفاده از نسخه عملکرد چک کاغذي، یک چک الکترونیکی با زیر ساختار کلید عمومی برای استفاده در مبادلات بین بنگاههای جامعه اروپایی با حمایت کمیسیون عالی اروپا پیاده سازي شده است. هدف این پروژه به کار گیری کارتهای هوشمند برای استفاده از امضاها و گواهینامه دیجیتال به منظور صدور چکهاي الکترونیکی و ارسال از طریق پست الکترونیکی است و شیوه عمل آن بر گرفته از چک الکترونیکی ایالات متحده است.
در این سیستم دسته چک الکترونیکی که توسط بانک صادر می شود روي کارت هوشمند و یا حافظه جانبی قابل حمل بارگذاري شده و یک شماره شناسایی هم توسط بانک صادر کننده براي قفل و قلاب کارت هوشمند تخصیص داده میشود که امکان تعویض آن هم وجود دارد. این سیستم از طریق زوج کلید های عمومی و خصوصی که در کارت هوشمند وجود دارد، می تواند به صورت آفلاین ایجاد و امضاء شود و بدین طریق بدون تحمیل هزینه شناسایی آنلاین، امنیت مناسبی داشته باشد.

برگرفته از Economics Section of Cardiff Business School

مترجم: مهرداد دستورانی

ادامه دارد...

► نظامهاي پرداخت الکترونیکی (بخش پایانی)
نکات امنیتی استفاده از بانکداری الکترونیک مخصوص تابستان ◄