وابستگی تجاری ایران به نفت سه برابر شد

مقایسه آمار تراز منفی تجاری غیرنفتی ایران از سال 1357 تا 1386 نشان می دهد وابستگی تجاری ایران به نفت سه برابر شده و از 16998 میلیون دلار در سال 57 به 49638 میلیون دلار در سال 1386 رسیده است. بر این اساس توان اقتصاد ایران در تامین ارز موردنیاز برای واردات سه برابر ضعیف تر شده و به همان میزان به نفت وابسته تر شده است.

به گزارش نماگرهای بانک مرکزی با افزایش صادرات نفت از 15660 میلیون دلار در سال 57 به 81567 میلیون دلار در سال 86، میزان واردات کالا و خدمات نیز به شدت رشد کرده و از 21760 میلیون دلار در سال 57 به 75797 میلیون دلار در سال 86 رسیده است. بر این اساس تراز منفی تجاری غیرنفتی ایران که فاصله صادرات غیرنفتی با واردات کالا و خدمات است به شدت رشد کرده و با اتکا به درآمد نفت مخارج ارزی واردات فزاینده کالا و خدمات در 30 سال گذشته تامین شده است.تراز منفی تجاری ایران بدون نفت در 30 سال گذشته 32 میلیارد و 640 میلیون دلار منفی تر شده و 9.2 برابر افزایش یافته است. صادرات نفت در دوره 86-1357 حدود 2.5، تراز تجاری منفی کشور بدون نفت 9.2، پرداخت ارزی بابت واردات کالا و خدمات 5.3 و دریافت ارزی بابت صادرات کالا و خدمات 5.5 برابر شده است.واردات خدمات در این دوره 30 ساله 2.2، واردات کالا2.4 ، صادرات کالا بدون نفت 6.29 و صادرات خدمات 4.2 برابر شده است.اگرچه صادرات کالا و خدمات از 4762 میلیون دلار در سال 57 به26159 میلیون دلار در سال 86 رسیده و 5.5 برابر شده اما فاصله درآمد ارزی غیرنفتی از واردات کالا و خدمات از 17 میلیارد دلار در سال 57 به 6.49 میلیارد دلار در سال 86 افزایش یافته است.

نسبت پرداخت های ارزی به خارجی ها برای واردات کالا و خدمات به دریافت ارزی بابت صادرات کالا و خدمات بدون در نظر گرفتن نفت از 6.4 در سال 57 به 9.2 درصد در سال 1386 کاهش یافته و سهم صادرات کالا و خدمات غیرنفتی در تامین ارز موردنیاز کشور افزایش یافته و از 22 درصد در سال 57 به 5.34 درصد رشد کرده است اما در سال 1386 تراز منفی تجارت خارجی ایران بدون در نظر گرفتن فروش نفت سه برابر نسبت به سال 1357 افزایش یافته است و وابستگی به ارز نفتی از 17 میلیارد دلار در سال 57به 6.49 میلیارد دلار در سال 1386 رسیده و 192 درصد رشد کرده است.

این در حالی است که در سال 1386 جمع دریافتی از خارجی ها بابت صادرات کالا و خدمات بدون در نظر گرفتن صادرات نفتی 5.5 برابر نسبت به سال 1357 افزایش یافته و طی این دوره 30 ساله جمع پرداخت ها به خارجی ها بابت واردات کالا و خدمات نیز 5.3 برابر نسبت به سال 1357 افزایش نشان می دهد.
تراز منفی تجاری غیرنفتی ایران طی30سال مورد بررسی نیز از منفی 16 میلیارد و 998 میلیون دلار به 49 میلیارد و 638 میلیون دلار بالغ شده و شاهد افزایش 32 میلیارد و 640 میلیون دلاری در تراز بازرگانی منفی کشور طی این دوره هستیم.

البته آمار صادرات نفتی ایران متناسب با رشد منفی تراز تجاری غیرنفتی همواره در حال افزایش بوده و از 15 میلیارد و 660 میلیون دلار در سال 1357 به 81 میلیارد و 567 میلیون دلار در سال 86 افزایش یافته و 2.5 برابر شده و این نکته ای است که باید مورد توجه بیشتر قرار گیرد چرا که در صورت حذف نفت از تحلیل فوق هرگز مثبت کردن تراز منفی 49 میلیارد و 600 میلیون دلاری ممکن نمی شد.برابر نماگرهای بانک مرکزی تراز تجاری غیرنفتی ایران که حاصل کسر دریافت های ارزی حاصل از صادرات خدمات و کالا (غیرنفتی) از پرداخت های ارزی صورت گرفته بابت واردات خدمات و کالا از خارج از کشور به داخل و برای مصارف داخلی است از منفی 16 میلیارد و 998 میلیون دلار در سال 1357 به منفی 49 میلیارد و 638 میلیون دلار در پایان سال 1386 بالغ شده و 32 میلیارد و 640 میلیون دلار منفی تر شده است.

برابر این گزارش تراز تجاری غیرنفتی (خدمات و کالا) ایران طی 30 سال مورد بررسی- و از سال 1357 تا 1386 - دارای رشد 192 درصدی بوده است. این گزارش نشان می دهد در صورت در نظر نگرفتن عایدات حاصل از فروش نفت و گاز (سرمایه ملی) طی 30 سال مورد بررسی از قدرت تجاری و مبادلاتی ایران بالغ بر 9.2 برابر کاسته شده یا قدرت مبادلاتی ایران به یک سوم سال 1357 کاهش یافته و در صورتی که صادرات نفتی ایران و ارزهای حاصل از فروش نفت (سرمایه ملی) نبود معلوم نبود که چگونه باید نیاز به ارز خارجی را تامین می کردیم و دولت ها کسری های تجاری و بودجه خود را چگونه جبران می کردند. نتیجه حاصل از این گزارش نشان دهنده این واقعیت است که توان کشور برای تامین ارز مورد نیاز جهت واردات کالا و خدمات در 30 سال گذشته عملاً سه برابر تضعیف شده و وابستگی به نفت برای تامین تراز منفی تجاری کشور از 17 میلیارد دلار در سال 57 به 6.49 میلیارد دلار رسیده است درواقع اتکا به 2.5 برابر شدن و درآمد های نفتی طی این 30 سال موجب شده اقتصاد کشور توان تامین ارز مورد نیاز را داشته و ساختار وابسته و بیمار اقتصادی را به پیش برد.

افزایش 54 میلیارد و 37 میلیون دلاری واردات کالا و خدمات
برابر نماگرهای بانک مرکزی مجموع پرداخت های ارزی صورت گرفته و خارجی ها بابت واردات کالا و خدمات از 21 میلیارد و 760 میلیون دلار در سال 1357 به 75 میلیارد و 797 میلیون دلار در سال 1386 بالغ شده و دارای افزایش 54 میلیارد و 37 میلیون دلاری در دوره 30 ساله مورد بررسی بوده و 5.3 برابر شده است. جمع پرداخت های ارزی صورت گرفته بابت واردات کالا و خدمات طی سال های 1357، 1368، 1372، 1383 و 1386 به ترتیب سال برابر است با 760.2، 16570، 25030، 50115 و 75797 میلیون دلار.

افزایش 21 میلیارد و 397 میلیون دلاری صادرات کالا و خدمات
برابر نماگرهای بانک مرکزی مجموع دریافت های ارزی صورت گرفته از خارجی ها بابت صادرات کالا و خدمات از چهار میلیارد و 762 میلیون دلار در سال 1357 به 26 میلیارد و 159 میلیون دلار در پایان سال 1386 بالغ شده و دارای افزایش 21 میلیارد و 397 میلیون دلاری در دوره 30 ساله مورد بررسی بوده و 5.5 برابر شده است. جمع دریافت های ارزی صورت گرفته بابت صادرات خدمات و کالا (BOP) طی سال های 1357، 1368، 1372، 1383 و 1386 به ترتیب سال برابر است با 4762، 1842، 4982، 14441 و 26159 میلیون دلار.

افزایش 44 میلیارد و 368 میلیون دلاری واردات کالا (BOP)
برابر نماگرهای بانک مرکزی پرداخت های ارزی صورت گرفته خارجی ها بابت واردات کالا به صورت گمرکی و غیرگمرکی (BOP) از 13 میلیارد و 872 میلیون دلار در سال 1357 به 58 میلیارد و 240 میلیون دلار در پایان سال 1386 بالغ شده و دارای افزایش 44 میلیارد و 368 میلیون دلاری در دوره 30 ساله مورد بررسی است و 2.4 برابر شده است. واردات کالا (BOP) طی سال های 1357، 1368، 1372، 1383 و 1386 به ترتیب سال برابر است با 13872، 13448، 19287، 38199 و 58240 میلیون دلار.

افزایش 15 میلیارد و 558 میلیون دلاری صادرات کالا (بدون نفت)
برابر نماگرهای بانک مرکزی دریافت های ارزی صورت گرفته بابت صادرات کالا از مبادی گمرکی و غیرگمرکی (غیر نفت و گاز) از 543 میلیون دلار در سال 1357 به 16 میلیارد و 101 میلیون دلار در پایان سال 1386 بالغ شده و دارای افزایش 15 میلیارد و 558 میلیون دلاری در دوره 30 ساله مورد بررسی بوده و 29 برابر شده است. صادرات کالا (Bop) طی سال های 1357، 1368، 1372، 1383 و 1386 به ترتیب سال برابر است با 543، 1044، 3747، 7536 و 16101 میلیون دلار.

افزایش 19 میلیارد و 669 میلیون دلاری واردات خدمات
برابر نماگرهای بانک مرکزی پرداخت های ارزی صورت گرفته به خارجی های بابت واردات خدمات از هفت میلیارد و 888 میلیون دلار در سال 1357 به 17 میلیارد و 557 میلیون دلار در پایان سال 1386 بالغ شده و دارای افزایش 9 میلیارد و 669 میلیون دلاری طی دوره 30 ساله مورد بررسی بوده و 2.2 برابر شده است. واردات خدمات که شامل پرداخت های ارزی صورت گرفته بابت سرفصل های کرایه حمل و بیمه، خدمات مسافرت، مسافرت، درآمد حاصل از سرمایه گذاری و سایر خدمات دولتی و خصوصی است طی سال های 1357، 1368، 1372، 1383 و 1386 به ترتیب سال برابر است با 7888، 3122، 5743، 11916 و 17557 میلیون دلار.

افزایش پنج میلیارد و 839 میلیون دلاری صادرات خدمات
برابر نماگرهای بانک مرکزی دریافت های ارزی بابت صادرات خدمات از چهار میلیارد و 219 میلیون دلار در سال 1357 به 10 میلیارد و 58 میلیون دلار در پایان سال 1386 بالغ شده و دارای افزایش پنج میلیارد و 839 میلیون دلاری طی 30 سال مورد بررسی بوده و 4.2 برابر شده است. صادرات خدمات که شامل دریافت های صورت گرفته بابت سرفصل های کرایه حمل و بیمه، خدمات مسافرت، مسافرت، درآمد حاصل از سرمایه گذاری، سایر خدمات دولتی و خصوصی است طی سال های 1357، 1368، 1372، 1383 و 1386 به ترتیب سال برابر است با 4219، 798، 1235، 6905 و 10058 میلیون دلار.

افزایش 65 میلیارد و 907 میلیون دلاری صادرات نفت
برابر نماگرهای بانک مرکزی مجموع دریافت های ارزی صورت گرفته بابت فروش نفت (سرمایه ملی) از 15 میلیارد و 660 میلیون دلار در سال 1357 به 81 میلیارد و 567 میلیون دلار در پایان سال 1386 بالغ شده و دارای افزایش65 میلیارد و 907 میلیون دلاری در دوره 30 ساله مورد بررسی بوده و 2.5 برابر شده است. جمع دریافت های ارزی صورت گرفته بابت فروش نفت (ثروت ملی) طی سالهای 1357، 1368، 1372، 1383 و 1386 به ترتیب سال برابر است با 15660، 12037، 14333، 36315 و 81567 میلیون دلار.

منبع: روزنامه سرمایه

► بهره مندی تعاوني‌ها ز تسهيلات صندوق مهر رضا
غول‌هاي اقتصادي دوباره برمي‌گردند ◄