بانکی دات آی آر: مرور تاریخ تجارت الکترونیک، سیر تکامل کاربرد فناوري هاي جدید ارتباطی و اطلاعاتی در این حوزه را مشخص میکند. مضافا اینکه، نگاه و کنکاش در گذشته و حال براي پیش بینی روندهای آتی تجارت الکترونیک و برنامه ریزي براي آن بسیار سودمند خواهد بود.
دوران آغازین تجارت الکترونیکی؛ پیش ازسال 1995
تجارت الکترونیک با توسعه تبادل داده الکترونیکی(EDI) که قالبی استاندارد براي تبادل اسناد تجاري از یک رایانه به رایانه دیگر است ممکن شد. این استاندارد در نیمه دهه 1960، زمانی که شرکت هاي حمل و نقل و برخی از صنایع خرده فروشی سعی در ایجاد دفاتر بدون کاغذ داشتند بنیان نهاده شد؛ و در اواسط دهه1970 ، توسط کارگروه تایید استاندارهاي نمایندگان صنایع به رسمیت شناخته شد و در طول دهه هاي 70 و 80 شرکت هاي بیشتري خودشان را با این سیستم هماهنگ کردند. ای دی آی (ٍEDI) یا "مبادله الکترونیکی داده ها" به عنوان نسل اول تجارت الکترونیک به شرکتها اجازه تبادل اطلاعات و دریافت سفارش از طریق رایانه ها را می داد. با این حال گسترش آن کند بود و در اواخر دهه 80 کمتر از 1 درصد شرکت ها در اروپا و ایالات متحده آمریکا آن را پذیرفته بودند. هزینه بالاي اتصال به این شبکه و برخی مشکلات فنی امکان گسترش آن را محدود می کرد.
نسل دوم تجارت الکترونیک با مفهوم تبادل الکترونیکی، و با تبادل کالا و خدمات از طریق اینترنت مشخص می شود. اینترنت، پدیده ای که در ابتدا ابزاري تحقیقاتی بود اما به طور کلی به ابزاري تجاري تبدیل شد،.آغاز اینترنت را می توان اواخر دهه 1960 که شبکه ی موسوم به آژانس پروژه هاي تحقیقاتی پیشرفته (ARPANET) براي تحقیق در حوزه هاي ابـَر فناوري بنیان نهاده شد، در نظر گرفت. ایستگاه هاي آرپانت یا همان پایانه هاي ارتباط با این سیستم از چهار عدد در سال1969 به 15 عدد در سال 1971 رسید و تا سال 1982 که این ایستگاهها تا 213 عدد افزایش یافت. پس از آن در سال 1983 پروتکل اینترنت(IP) که رایانه ها را قادر می ساخت به طور مساوي با هم به تبادل اطلاعات
بپردازند، به تنها روش تایید شده انتقال داده در شبکه تبدیل شد.در سال 1986 یک آژانس دولتی به نام بنیاد علوم ملی شبکه اي به نام ان اس اف نت (NSFNET) را با هدف فراهم کردن پیوندهاي ارتباطی پر سرعت میان مراکز ابر رایانه اي در سراسر ایالات متحده آمریکا ارایه کرد. شبکه NSF و ساختارش سنگ بنای اینترنت مبتنی بر "پروتوکل کنترل انتقال"(TCP) و "پروتوکل اینترنت"(IP) شد.
تا پایان دهه1980 ، اینترنت هنوز طبیعت غیر تجاري خود را حفظ کرده بود و تمامی شبکه هاي آن به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر ساختار شبکه NSF استوار بود. کاربران اصلی هنوز دانشمندان و مهندسانی بودند که براي دولت یا دانشگاهها کار می کردند. در حقیقت ، دانشگاهیان و پژوهشگران ، تنها کسانی بودند که توانایی استفاده از اینترنت را
داشتند، چرا که استفاده از آن نیازمند درکی پیچیده ای از علوم رایانه و مهارت فنی سطح بالا بود.
توسعه رابطهاي گرافیکی کاربري و قابلیت جستجوي در شبکه گسترده جهانی (WWW) نوع استفاده از اینترنت را تغییر داد. در اوایل دهه ی 1990، ایجاد زبان اچ تی ام ال (HTML) و تعریف یو آر ال (URL) به وب امکان داد تا به محیطی که امروزه می شناسیم تکامل یابد. بنابراین اینترنت از قلمروي مهارت فنی خارج و براي عموم بدون نیاز به درکی پیچیده از علوم و تکنیک رایانه قابل استفاده شد و با افزایش کاربران ، اینترنت براي دنیاي تجارت جذاب شد.
با این حال ،نقطه عطف تاریخ اینترنت سال 1991 به شمار می رود، زمانی که NSF تصمیم گرفت محدودیت استفاده تجاري از شبکه را بردارد تا بدین وسیله فرصت هایی براي تجارت الکترونیکی ایجاد گردد. بمنظور ارتقاء NSFNET، شبکه ای غیرانتفاعی توسط شرکتهای IBM، ارتباطات MCI و Merit ایجاد شد و به کاربران تجاري اجازه داد بدون محدودیت هاي دولتی به اینترنت متصل شوند.
در سال 1993 یکی از نخستین مرورگرهاي اینترنت به نام موزائیک(Mosaic) توسط مارك اندرسون(Mark Anderson) ابداع شد. با رابط گرافیکی موزائیک و ازدیاد سریع آن، جذابیت اینترنت براي کاربران بیشتر شد. با عرضه ی مرورگر نویگیتور(Navigator) از سوی نت اسکیپ (Netscape) عصر طلایی تجارت الکترونیک آغاز شد.
برگرفته از elsevier.com
مترجم: مهرداد دستورانی
► سیر تحول فناوري اطلاعات در صنعت بانکداري؛ دوره های سوم و چهارم
آخرین وضعیت کاهش نرخ سود سپرده ها ◄
