رابطه بهره وری و زندگی ما

بهره وری در مفهوم اقتصادی آن مابه التفاوت کالای تولید شده و هر واحد انرژی یا کار هزینه یا مصرف شده می باشد. به عبارت ساده تر بهره وری حداکثر سود با کمترین هزینه و کمترین استفاده از نیروی کار,توان، استعداد ومهارت نیروی انسانی، زمین، ماشین، پول، تجهیزات، زمان، مکان و…می باشد.

در اعصار گذشته تنها راه موفقیت و دستیابی به هدف را تلاش,کار و همت بیشتر می دانستند در حالی که متخصصان امروز علم اقتصاد و مدیریت معتقدند تلاش صرف به موفقیت ختم نمی شود بلکه تلاش هدفمند و استفاده بهینه از امکانات در موفقیت تاثیرگذار تر است.

بنا براین برای رسیدن به موفقیت در هر محیطی از کشور,شرکت ,سازمان و حتی خانوداه می بایست ابتدا بهره وری افزایش یابد.

یک کشاورز را در نظر بگیرید اگر برای آبیاری مزرعه چندین هکتاری اش بخواهد از مشک استفاده کند چقدر زحمت متحمل خواهد شد؟ اگر کل ۲۴ ساعت هم به آبیاری بپردازد باز هم زمینش تشنه خواهد بود. حتی اگر یک اسب هم برای اینکه در انتقال مشک ها کمکش کند،خریداری کند باز هم کارش دشوار خواهد بود اما در صورتی که از منابع در اختیارش بهترین استفاده را ببرد به شدت در موفقیتش تاثیر گذار خواهد بود.

همین طور اگر خانواده ای از منابع و امکانات متعددی برخوردار باشد اما شیوه های استفاده بهینه از آنها را نداند مسلما بهروری آن خانواده به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت.

حتما در اطرافتان خانواده های زیادی را دیده اید که با وجود درآمد نسبتا مناسب و ریخت و پاش های فراوان، اما از سرمایه و پشتوانه مالی مناسبی بهره مند نیستند و با کوچکترین خرج اضافی با مشکلات جدی مواجه می شوند.

لازم به یاد آوری است که بهره وری به معنای بهترین و مؤثّرترین شیوه استفاده از منابع موجود است و این به معنای مصرف نکردن و ریاضت کشیدن نیست.

اقتصاد دانان معتقدند که کلمه بهره وری، در علم اقتصاد به وسیله کویسنی (Quesenay) به میان آمد اما اگر نگاهی به زندگی مردمان روستاهای خودمان بکنید درک خواهید کرد که ایشان چندین سال پیش از او از این مفهوم آگاه بوده اند.

با این وجود استفاده علمی از این مفهوم به پیشرفت اقتصادی خانوارها کمک خواهد کرد. در زیر به برخی از مفاهیم اقتصادی و مدیریتی بهره وری که در زندگی خانوار ها موثر است اشاره می کنیم:

۱- صرفه جويي يكي از راه هاي افزايش بهره وري در خانواده است, صرفه جويي در مصرف انرژي، كالاهاي مصرفي روزانه و حتي كالاهاي اساسي. مطمئنا اين را نيز مي دانيم كه صرفه جويي به معناي استفاده نكردن نيست، بلكه با توجه به تعريف هایی که از بهره وري داده شد، استفاده درست از كالاهاي مورد نياز است. صرفه جويي و استفاده به موقع از كالاهاي مصرفي، به عنوان مثال از آب، برق، گاز، وسايل صوتي و تصويري، وسايل خنك كننده و گرم كننده و ديگر موارد، موجب كاهش بخشي از هزينه هاي خانوار و استفاده از منابع پس انداز شده در بخش هاي ديگر مي شود.

۲-مشورت اعضاي خانواده مخصوصا همسران با يكديگر درباره امور خانه و خانواده، اولويت بندي هزينه ها، نحوه خرج كرد درآمد در افزايش بهره وري خانواده بسيار موثر است.

بايد توجه داشت در اين مشورت ها مي توان برخي از اشتباه هاي خانواده و اعضا را در عدم استفاده درست و بهينه از منابع و اجراي نادرست كارها به بحث گذارد و راه هاي اجراي درست كارها و دوري و گريز از كارهاي نادرست را يادآور شد.براي ملموس شدن بحث اشاره به اتلاف زمان انرژي و منابع مالي و غيرمالي مرتبط با كار انجام شده مي تواند مفيد واقع شود.

۳- آموزش براي افزايش بهره وري امري كانوني است.

در اين زمينه هيچ تفاوتي بين اعضا وجود ندارد. تنها سطح آموزش متفاوت است. هر چند امروزه رسانه هاي صوتي و تصويري بخش قابل توجهي از اطلاعات را به خانواده ها انتقال مي دهند ولي ما نيازمند آن هستيم كه خود نيز براي ارتقاي سطح معلومات مان با هدف انجام درست تر كارها اقدام كنيم.علاوه بر اين كه خانواده هميشه به عنوان مهم ترين واحد آموزش مدنظر بوده است. كودكان در كانون خانواده و در فرآيند اجتماعي شدن و فرهنگ پذيري، بسياري از كارها، ارزش ها و هنجارها را مي آموزند و دروني مي كنند و تلاش مي كنند در قالب آن ها عمل كنند. توجه و تاكيد خانواده، آن هم نه در حيطه حرف و سخن، بلكه به صورت عملي و در رفتار براي انجام كارهاي درست موجب مي شود تا كودكان از همان ابتدا با مولفه هاي اصلي بهره وري آشنا شوند و از امكانات و منابع موجود به درستي استفاده كنند.

۴- وجود فضاي صميمي و دوستانه در خانواده لازمه ارتقاي بهره وري است. فقدان چنين فضايي به اتلاف توان خانواده در جهت ايجاد انسجام لازم مي انجامد. خانواده براي استفاده بهينه از منابع و امكانات و زمان در اختيار، نيازمند اعضايي است كه داراي سلامت اخلاقي و رواني باشند.

خانواده هايي كه از چنين امكاني برخوردار نباشند، بخش قابل توجهي از توان خود را در كارهاي نادرست هزينه مي كنند و يا كارها را به درستي پيش نمي برند. رعايت اصول بهداشت رواني در خانواده و احترام متقابل به يكديگر و ايجاد فضاي دوستانه موجب افزايش اعتماد اعضا به يكديگر و شكل گيري نظر جمع براي استفاده درست از منابع موجود مي شود. به ياد داشته باشيم بخشي از اين منابع توان عاطفي و رواني خانواده و اعضاي آن است.

۵- اسراف نكردن هرچند روي ديگر سكه صرفه جويي است ولي توجه به آن به جهت آن كه از زاويه اي ديگر طرح مي شود، براي افزايش بهره وري در خانواده اهميت دارد.

در اسراف، ما از يك سو با مصرف خارج از قاعده و از سوي ديگر با بي توجهي نسبت به مصرف مواجهيم. در خانواده گاه و بي گاه شاهد هستيم كه كالايي به قدر نياز خانواده خريداري مي شود ولي به جهت عدم مصرف به موقع يا خارج از قاعده، اسراف مي شود، دور ريختن نان، ميوه هاي مانده، كالاهاي مصرفي روزانه در اين زمره قرار مي گيرد. ظاهرا هيچ فردي و خانواده اي حاضر نيست پول خود را در داخل كيسه زباله بيندازد، ولي بسياري از ما به جهت استفاده نادرست از كالاها، آن ها را به دور مي اندازيم; كالاهايي كه براي خريد آن ها پول پرداخت شده است. به راحتي مي توان با تدبير در مورد اين بخش نيز چاره انديشي كرد. به عنوان مثال برخي از خانواده ها ميوه هاي مانده و يا له شده را پس از شست و شو خشك مي كنند و از آن به صورت خشكبار استفاده مي كنند.

نتيجه آن كه خانواده ها با صرفه جويي، عدم اسراف، مشورت با يكديگر، دور نكردن خود از آموزش و آموزش كودكان و تلاش براي ايجاد فضاي صميمانه و دوستانه مي توانند گام هاي بلندي در استفاده درست و بهينه از منابع، امكانات و زمان در اختيار خانواده بردارند.