عضو کارگروه بانکداری بدون ربا با تشریح الگوی جدید بانکداری بودن ربا از تقسیم بندی بانک ها به سه دسته خبر داد و گفت: «براساس این الگو، بانک ها متناسب با ماهیت خود از میان انواع جذب سپرده و شیوه ارائه تسهیلات ساماندهی می شوند.»
سیدعباس موسویان گفت: «تجربه بانکداری بدون ربا در ایران نشان داده که از یک طرف با انواع بانک با فعالیت های خاص و از طرف دیگر با نیازها و سلیقه های متشریان آنها هم در بخش سپرده و هم تسهیلات روبه رو هسیتم.»
عضو کارگروه بانکداری بدون ربا افزود: «برهمین اساس نمی توانیم یک الگوی واحد برای همه بانک ها در نظر بگیریم که هم پاسخگوی همه سلایق باشد و هم فعالیت بانک ها در آن مشخص باشد و باید برای هر یک از بانک ها یک الگوی عملیاتی مناسب آن طراحی کنیم.»
موسویان تصریح کرد: «بر همین اساس و با توجه به مبانی شرعی قرارداد ها کارگروهی در معاونت بانکی وزارت اقتصاد تشکیل شد که در نهایت به این نتیجه رسید که می توانیم بانک ها را متناسب با اهداف و سلیقه های متفاوت و با کارکرد عقود شرعی در تقسیم بندی خاص ساماندهی کنیم.»
وی افزود: «بر اساس مطالعات در کارگروه بانکداری بدون ربا، بانک ها در سه گروه عمده به بانک های قرض الحسنه براساس عقد قرض الحسنه، بانک های تجاری براساس عقود مبادله ای و بانک های تخصصی و توسعه ای براساس عقود مشارکتی ساماندهی می شوند.»
بانک های قرض الحسنه
عضو کارگروه بانکداری بدون ربا گفت: «براساس الگوی جدید قرار شد که بانک قرض الحسنه متصدی امور جذب سپرده های قرض الحسنه مردم چه در بخش سپرده های جاری و چه پس انداز قرض الحسنه باشد و وجوه مازاد مردم را در قالب سپرده های قرض الحسنه جذب کند و از این سپرده ها برای اهداف خیرخواهانه مانند بهداشت و درمان، ازدواج، تامین مسکن اقشار آسیب پذیر، برای اشتغال و فعالیت های کوچک، تسهیلات قرض الحسنه دهند.»
وی با بیان اینکه بانک های دیگر هم می توانند در امور قرض الحسنه فعالیت کنند، گفت: «بانک ها می توانند در قالب یک موسسه خاص به امور قرض الحسنه بپردازند به گونه ای که این حساب از سایر حساب های بانکی جدا باشد.»
بانک های تجاری
موسویان گروه دوم بانکی را بانک های تجاری اعلام کرد و گفت: «این بانک ها برای فعالیت های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت ساماندهی می شوند و هدف فعالیت شان تامین مالی بنگاه های کوچک و متوسط و نیازهای اقتصادی خانوارها و فعالان اقتصادی چه در بخش کوتاه مدت و چه میان مدت است.»
وی افزود: «کارگروه بانکداری بدون ربا به این جمع بندی رسید که این بانک ها می توانند در ناحیه سپرده ها علاوه بر سپرده های جاری که براساس عقد قرض الحسنه است، انواع سپرده های سرمایه گذاری عادی کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت مردم را به وکالت جذب کنند.»عضو کارگروه بانکداری بدون ربا با بیان اینکه این بانک ها می توانند در همه بخش های اقتصادی فعالیت کنند، افزود: «برای اعطای تسهیلات هم به جای استفاده از 12نوع قرارداد تنها با استفاده از 5 نوع قرارداد فروش اقساطی، اجاره به شرط تملیک، جعاله، سلف و خرید دین می توانند تسهیلات دهند.»
بانک های تخصصی و توسعه ای
موسویان گروه سوم را بانک های تخصصی و توسعه ای اعلام کرد و گفت: «این بانک ها در بخش های خاص اقتصادی مثل صنعت، کشاورزی، مسکن و امثال اینها فعالیت و سرمایه گذاری می کنند و با توجه به ویژگی عقود مشارکتی مثل مشارکت مدنی، مشارکت حقوقی سرمایه گذاری مستقیم و قراردادهایی مانند مضارعه، مضاربه و مساکات وارد فعالیت اقتصادی می شوند و در پروژه ها با فعالان اقتصادی مشارکت می کنند.»
وی افزود: «بانک های تخصصی و توسعه ای می توانند به تدریج با محوریت عقود مشارکتی و به عنوان مکمل از عقود مبادله در موارد خاص نیز استفاده کنند.»
عضو کارگروه بانکداری بدون ربا گفت: «کلیات این طرح در هیات دولت تصویب شده است و نیاز است که آیین نامه های عملیاتی و دستورالعمل های اجرایی این الگوی جدید نیز به تصویب هیات دولت برسد.»
وی افزود: «برهمین اساس سه کارگروه خاص برای تدوین دستورالعمل ها و آیین نامه ها تشکیل شده اند، برای بانک های قرض الحسنه در بانک قرض الحسنه مهر ایران، برای بانک های تجاری در بانک ملت و برای بانک های تخصصی در بانک مسکن از چند ماه گذشته شروع به فعالیت کرده اند که اکنون آیین نامه بانک های تجاری نهایی شده است و در معاونت امور بانکی و بیمه ای وزارت اقتصادی در حال بررسی است.»
لازم به ذکر است پیش از این «سیدحمید پور محمدی» معاون امور بانکی، بیمه و شرکت های دولتی وزیر اقتصاد از نهایی شدن الگوی جدید بانکداری اسلامی خبر داده بود.
وی با بیان اینکه در برنامه پنجم نیز بحث ساماندهی قرض الحسنه در دستور کار قرار دارد، اعلام کرده بود در کارگروه طرح تحول اقتصادی نیز الگوی جدید بانکداری اسلامی به تصویب رسید.
همچنین محمود بهمنی رئیس کل بانک مرکزی چند روز گذشته با بیان اینکه قانون بانکی کشور در 37 سال گذشته هیچ تغییری نکرده است از آماده شدن دستورالعمل جدید قانون پولی و بانکی خبر داده بود. به گفته وی، قانون بانکداری بدون ربا نیز با تغییراتی برای ارائه به دولت آماده شده است.
منبع: روزنامه سرمایه
► 88 درصد منابع بانك ها به تولید اختصاص می یابد
اعداد می‌توانند دروغگو شوند؟ ◄
